Tiyatronun “Çevirme İşi”: Pelin Esmer Filmleri Üzerinden Cinsiyetlendirilmiş Duygusal Emek

This study engages Arlie Hochschild’s (1983) “emotional labor” through Pelin Esmer’s documentaries: The Play (2005) and Queen Lear (2019). The films follow Mersin’s villager women through the course of 15 years seeking to understand how theater transformed their lives, meanwhile displaying the unequal gendered distribution of emotional labor. Emotional labor was initially defined as that which is undertook due to employers’ imposing/restricting certain displays of emotion. Social scientists further investigated the concept especially in its unequal social distribution, for example regarding gender whereby emotional labor largely burdened women due to biological determinist assumptions about their ‘emotional nature.’ The two plays documented in Esmer’s films, The Outcry of Women and Queen Lear, (trans)late emotional labor from invisible to visible thereby attesting to the (trans)formation of women’slives based on theatrical representation. The essay details this process through the stories of three women in particular – Fatma Fatih, Zeynep Fatih and Behiye Yanık.Bu çalışmanın amacı Arlie Hochschild’in duygusal emek (1983) tanımını Pelin Esmer’in Oyun (2005) ve Kraliçe Lear (2019) filmleri üzerinden okumaktır. Mersin’in bir köyündeki kadın karakterleri on beş yıl ara ile oynadıkları tiyatro oyunları üzerinden izleyen ve onların yaşamlarındaki değişime tanıklık eden bu belgeseller duygusal emeğin cinsiyetler arasındaki eşitsiz dağılımı açısından özgün bir süreci örneklemektedir. İşverenin bazı duygu gösterimlerini (ve dolayısıyla bastırımlarını) dayatması anlamına gelen başlangıçtaki duygusal emek tanımı, sosyal bilimcilerin daha sonra yaptıkları çalışmalarla derinleşmiş, çeşitli eksenlerde eşitsiz dağılımıyla biyolojik determinist bir yerden, yani empati, sempati, vb. özelliklerin ‘kadının doğasında’ olduğu var sayıldığı için çokça kadına yüklenmesiyle gündeme gelmiştir. Esmer’in sözü edilen iki filminde prova, hazırlık ve sahnelenmesini belgelediği her iki tiyatro oyunu, Kadının Feryadı ve Kraliçe Lear görmezden gelinen ve görünmez kılınan duygusal emeği bilinçli olarak ortaya çıkarma konusunda gösterilen kolektif çabayı yansıtmakta, yazıda odaklanılan üç kadın (Fatma Fatih, Zeynep Fatih ve Behiye Yanık) özelinde bu sürecin ayrıntıları incelenmektedir. &nbsp